Onbegrijpelijk dat dit stuk onderdeel van Topstukken is, zogenaamd “toptoneel”. Erbarmelijk!

In een overvolle Stadsschouwburg (waarom maar één voorstelling in A’dam?) zag ik gisteren een halve voorstelling van Dogville. Niet dat ik weggelopen ben, maar ik zat zo verkeerd dat ik de hele rechterkant van het toneel niet kon zien. Of dit er ook voor gezorgd heeft dat ik niet zo heel enthousiast over deze voorstelling ben, weet ik niet. Het is gewoon de film, niks aan veranderd, niks aan toegevoegd, gewoon gekopieerd en dat vind ik jammer. Zelfs het uiterlijk van de meeste personages is nagenoeg precies hetzelfde als in de film, wat het des te irritanter maakt dat Grace niet blond is en het hielp ook niet dat Jacqueline Blom niet goed speelde. Waar de film mij al drie keer heeft weten te boeien, kon ik hier alleen maar om lachen. Alle humor die in de film zit wordt hier extra duidelijk gebracht, dat is fijn. Met een extra gimmick van Geppe Costa als Martha. Dat er mensen de film nog niet hadden gezien bleek wel aan de geschokken reacties hier en daar in de zaal aan het einde van de voorstelling, maar dat is dan ook de enige functie die deze voorstelling kan hebben, het (oh zo goede verhaal) aan het theaterpubliek dat geen dvd-speler heeft vertellen. Nee sorry, er had veel meer in gezeten.

Ik weet niet of het trend is, maar de afgelopen jaren zijn er steeds meer toneelstukken die gericht zijn om ook wat jonger publiek naar de theaters toe te trekken. Hoewel ik mij zelf met mijn bijna 30 jaar niet helemaal meer onder de doelgroep schaar, mede omdat ik al jarengeleden ben aangestoken door het theatervirus, ben ik toch blij verrast met deze ingeslagen weg. Het laat zien dat toneel niet een lange zit hoeft te zijn.

Na Onze Jeugd, Tape en Closer was Sexual Perversity ons vierde up-tempo toneelstuk. Er zijn veel overeenkomsten: het gaat altijd over liefde en vriendschap, aan scheldwoorden en sex geen gebrek (die maken het blijkbaar stoer/hip), veel eigentijdse muziek en er staan altijd twee vrouwen en twee mannen op het toneel. En ja, het zijn inderdaad vaak acteurs die we (voorheen) vooral kennen van TV. Wat geen probleem hoeft te zijn, zolang de kwaliteit maar gewaarborgd is. Mijn ervaringen zijn, met hier en daar een uitzondering, in ieder geval positief.

Sexual Perversity is onderscheidend in zijn geringe verhaallijn, de zang en de humor. Hierbij wordt de eerste gecomposeerd door de laatste twee.
In verhouding is de verhaallijn een stuk dunner: Danny (Cas Jansen) ontmoet Esther (Jelke van Houten) en besluiten te gaan samenwonen. De eeuwige vrijgezelle en losbondige vrienden van het stel (Birgit Schuurman en Kurt Rogiers) zien dit met lede ogen aan en zien de verliefdheid langzaam overgaan in een gestandaardiseerde, saaie relatie. Of te wel: de hosannastemming van het verliefd zijn gaat over in de problemen en sleur van een relatie opbouwen/het samenwonen. Met uitzondering van de misschien wat trage start bleek aan het eind van de avond dat dit geen onoverkomelijk probleem hoeft te zijn. De dialogen, die kort zijn samen te vatten als ‘mannen komen van Mars en vrouwen van Venus’, zullen namelijk voor menigeen confronterend of in ieder geval herkenbaar zijn.
Als je daarnaast kan genieten van de (smaakgevoelige) humor van Kurt Rogiers (prima gecast!) en de zang van Birgit Schuurman en Jelke van Houten dan heb je een prima avondje uit.
Van Jelke van Houten is het overigens zo ie zo genieten. Zonder moeite schakelt zij tussen het vriendelijke, rustige tot over haar oren verliefde meisje en de serieuze vrouw met emotievolle woedeuitbarstingen. Haar mimiek, zeker tijdens het verkleedpartijtje, is ronduit knap.

Mooie voorstelling gezien in Maastricht. Naar mijn weten de eerste keer dat dit stuk in Nederland word opgevoerd. Spannend door intrigerende stiltes. Een gewei voor het lef daarvoor om die ruimte te pakken. Dat Bart Klever goed is wist ik al maar in deze voorstelling komt zijn techniek en talent mooi samen. Grootste verrassing van de avond vond ik Laura Mentink. Wat een dijk van een actrice is dat zeg. (van welke toneelschool komt zij, had nog nooit van haar gehoord.) Het enige jammere van de voorstelling vond ik het feit dat Iwan Walhain mij niet verraste. Hoewel leuk geprobeerd kan ik me niet aan het idee onttrekken dat hij telkens probeert te scoren bij het publiek. terwijl dat volgens mij echt niet nodig is(hiervoor een tomaat). Kortom mooie regie van Alexandra Koch. Ook de geluiden van buiten werkten zeer sterk. Had zelfs op een gegeven moment het idee dat de techniek geinstrueerd was.

Oei, dit was niet best. Oubollig toneel is prima, maar deze bewerking en enscenering zijn zo rommelig en knullig in elkaar gezet. Iedereen heeft haast, alles is nadrukkelijk, de acteurs -een halve Baantjer-reünie, een Eurosoep-film-ster, een ex-TGA-nu-musical-ster, en Tom Jansen- proberen zonder succes boven hun eendimensionale rollen uit te stijgen. Aan het eind, als de personages, geslagen door het leven en verslagen door Indië, hun leven overziend contemplatief de zaal in staren is onbedoeld hilarisch. Eén gewei heb ik uit te delen en dat is voor Oda Spelbos.

Goeie solo van Sabri, de voorstelling rijmde mooi met het een zaal verder gespeelde Is.Man. Weer hartstocht en moord en arabisch gezang en derwisj-dansen. De verbinding met de islam zit in dit tweede deel van Pax Islamica volgens mij vooral in de gelukzalige liefde die de nabijheid van God oplevert, waardoor je niet anders dan medelijden en liefde kunt voelen voor degene die jou vermoord en je lijk verminkt.

Zoals u uit eerdere Minirecensies kunt lezen is dit dus zo’n alles-of-niks voorstelling. Ik ga d’r maar een beetje eigenwijs tussenin zitten. Het is absoluut niet mijn smaak, dat theater van Dirk Tanghe -ik hou niet van de lelijke camp en van de flauwe humor-, maar het wordt wèl goed gedaan. De aankleding is fantastisch en de spelers zijn stuk voor stuk exuberant zonder te schmieren, dat is knap. Ook het grote ensemble vond ik leuk en bij de dansnummers van Louis van Beek wordt de uitzinnigheid opgestuwd tot hoogtes waar ik geen weerstand aan kan bieden. Maar toch, dat stuk is zo’n doorzichtige parabel over kunstenaars onder het communisme. Moeten we daar nu Joop van den Ende voor lezen? Ga toch weg man!

Ja, vormingstoneel, dat is dus helemaal niet zoiets ergs als gruwende theater-estheten je soms willen doen geloven. Verhalen leiden tot inzicht en inzicht kan leiden tot een vorm van begrip. Vooral het religieuze element in de voorstelling vond ik sterk: om van begrip tot vergeving te komen is een bovenmenselijke genade nodig. Tomaatje voor de soms wat gebrekkige uitvoering.

Dit is alweer een tijd geleden. Wat ik me nog herinner: prachtige vormgeving en video-gebruik, uitbundiger en lyrischer dan bij de Proust-cyclus; en het geweldige spel, vooral van Dirk Roofthooft. Maar toch ook: de wat eenvoudige morele structuur van het verhaal. Er is een lijn van goed naar slecht en alle personages lopen die in verschillende snelheid af. Dat is misschien een manier om terug te kijken op Nazi Duitsland, maar naar mijn smaak toch iets te simpel voor deze tijd, zelfs voor gebruik in Antwerpen.

Een bewonderenswaardige voorstelling en een lange zit. De acteer prestaties waren indrukwekkend, de wanhoop en waanzin van Othello werd door Römer goed verbeeld maar naar mijn idee was het Michel Sluysmans die de show stal met zijn vertolking van Jago. Vooral het stuk na de pauze was langdradig maar de sterf scène was daarentegen weer zeer de moeite waard. Al met al vond ik het een toegankelijke voorstelling die zelfs voor de Shakespeare leek goed te volgen was!